niedziela, 5 lutego 2017

Lata 1975 - 1999



 Na XVII Posiedzeniu Komitetu Centralnego PZPR 12 maja 1975 r. zadecydowano, że w miejsce trzystopniowego podziału administracyjnego będzie dwustopniowy: gmina i miasto, dzielnice miast (stopień podstawowy) oraz województwo (stopień wojewódzki). Praktycznie zlikwidowano powiaty.

 Reformę wprowadzono w życie 31 maja 1975 r. W miejsce dawnych 17 województw powołano 49. Wśród nowych 32 było województwo jeleniogórskie. W jego skład weszły obszary sześciu powiatów: jeleniogórskiego, bolesławieckiego, kamiennogórskiego, lubańskiego, lwóweckiego i zgorzeleckiego oraz gminy Bolków, Świerzawa i Wojcieszów. Nowe województwo miało 4.379, 4 km kw. powierzchni, a na jego terenie znajdowało się 15 miast i 366 wsi. Stolicą województwa jeleniogórskiego stała się Jelenia Góra, natomiast pierwszym wojewodą jeleniogórskim był Maciej Szadkowski.

 Na terenie województwa oprócz: rolnictwa, hodowli, gospodarki leśnej i turystyki istniał także dobrze rozwinięty przemysł. Funkcjonowały tu, m.in. kopalnie, Elektrownia "Turów", Fabryka Maszyn Papierniczych w Cieplicach, "Chemitex – Celwiskoza", "Polfa", "Wizów", Kowarskie Dywany, zakłady odzieżowe,jedwabnicze, bawełniane, lniarskie i wiele, wiele innych.

 Utworzenie 49 województw miało sprawić, że władza będzie bliżej ludzi. Głównym celem było rozbudowanie przemysłu i stworzenie nowych miejsc pracy. Reforma początkowo nie podobała się wielu środowiskom, ale z czasem została przyjęta i zaakceptowana przez społeczeństwo. Dawała wielkie możliwości rozwoju nowym stolicom województw, na Dolnym Śląsku, m.in. Wałbrzychowi, Legnicy oraz Jeleniej Górze. 

 Kiedy społeczeństwo przyzwyczaiło się do nowego podziału administracyjnego, nastąpiła kolejna zmiana. Po trudnych latach 80  XX w. (stan wojenny i przygotowania do zmiany władzy), postanowiono dokonać nowej reformy, co od początku nie było przyjmowane przychylnie przez obywateli już nie PRL, ale Rzeczpospolitej Polski. Przymiarki do nowego podziału administracyjnego kraju rozpoczęły się w połowie lat 90. XX w. 

 W styczniu 1998 r. nowym i jednocześnie ostatnim wojewodą jeleniogórskim został Sławomir Kryszkowski. W tym samym czasie Wojewódzka Rada NSZZ "Solidarność" w Jeleniej Górze złożyła u premiera propozycję  utworzenia nowego, większego województwa sudeckiego z połączenia jeleniogórskiego i wałbrzyskiego. Jednak nie doszło to do skutku. Z tego powodu w lutym 1998 r. wojewoda jeleniogórski spotkał się z parlamentarzystami województwa w sprawie zadań ekonomiczno–gospodarczych  i przyszłych planów w Jeleniej Górze ( budowa zbiornika Sosnówka, dalsza dzialalność lotniska, zakończenie budowy filharmonii i biblioteki oraz utworzenie Wyższej Szkoły Zawodowej).

 Cały czas trwała dyskusja nad sensownością wprowadzenia nowej reformy administracyjnej. W połowie marca 1998 r. powstał Komitet Obrony Województwa Jeleniogórskiego, w skład którego weszli: Tadeusz Lewandowski, Ryszard Mateusiak i Jerzy Nalichowski (wszyscy związani z NSZZ "Solidarność"). Rozpoczęty proces zmian niestety już trwał i nikt nie chciał go zatrzymać. W sierpniu 1998 r. podzielono obszary gmin województwa jeleniogórskiego na nowe, powstające powiaty. 

 27 sierpnia 1998 r. wojewodowie: wrocławski Witold Krochmal, wałbrzyski Bolesław Marciniszyn, legnicki Wiesław Sagan i jeleniogórski Sławomir Kryszkowski podpisali w jeleniogórskim Ratuszu "Porozumienie dla Dolnego Śląska" o wzajemnym wspieraniu się, po powstaniu nowego województwa. We wrześniu rozpoczęły pracę cztery zespoły robocze przy wojewodzie jeleniogórskim: d/s zatrudnienia, mienia, finansów i zobowiązań oraz informacji i szkoleń. Wszystko po to, by sprawnie przeprowadzić reformę, czyli likwidację województwa jeleniogórskiego. W październiku 1998 r. udostępniono listy kandydatów do organów samorządowych nowo powstającej struktury z terenu województwa jeleniogórskiego. W pierwszej połowie listopada wybrano władze powiatów. Wraz z nadejściem 1999 roku województwo jeleniogórskie przestało istnieć. Utworzono z niego sześć powiatów ziemskich: jeleniogórski, bolesławiecki, lwówecki, lubański, kamiennogórski i zgorzelecki oraz powiat grodzki Jelenia Góra, gminy Świerzawa i Wojcieszów weszły w skład powiatu złotoryjskiego, natomiast gminę Bolków włączono do powiatu jaworskiego.

 Od 3 stycznia 1999 r. zaczęły funkcjonować starostwa powiatowe i w większości zatrudniono w nich byłych urzędników dawnych województw. Dawne instytucje wojewódzkie były dzielone lub same starały się o przejście do różnych szczebli samorządów: wojewódzkich lub gminnych. Do szczebla powiatowego nikt się nie kwapił. Nowa reforma administracyjna kraju przywróciła trzystopniową strukturę podziału terytorialnego jaka była przed 1975 r. Powrócono do stanu pierwotnego. Wszystko było prawie tak samo, a jednak inaczej.

 Powstało 16 nowych województw (pierwotnie miało być 12) i utworzono 315 powiatów. Wśród nich znalazło się województwo dolnośląskie o powierzchni 19.946,74 km², zamieszkałe przez ok. 3 mln osób. Dawne stolice mniejszych województw z pewnością dużo straciły, z kolei zyskały nowe stolice dużych województw zyskały. Znaczenie stopnia wojewódzkiego i gminnego wzrosło, natomiast powiatowego miało i ma niewielkie znaczenie. 

Źródło: http://www.jelonka.com/news,single,init,article,58443

Zdjęcia: http://fotopolska.eu/288986,foto.html, www.fotopolska.eu

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz